Thuyền trưởng đầu tiên của con tàu khônng số

Thuyền trưởng Lê Văn Một sinh năm 1921 là người con thứ 11 trong một gia đình giáo học quốc tịch Pháp (thuộc dòng dõi gia tộc thủ khoa yêu nước Nguyễn Hữu Huân, Tiền Giang). Tên khai sinh của ông là Abel René. Tuổi thanh niên, làm nghĩa vụ với nước Mẹ Pháp quốc, Abel René là sĩ quan hoa tiêu trên tàu Lamotte Picquet - tuần dương hạm lớn nhất Đông Dương.
Và rồi, chàng trai Abel René nhận ra sự thật về cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương, tháng 8/19945, chàng trai này đứng vào hàng ngũ của những người Việt Nam yêu nước, cầm súng đánh tại Tây. Từ thời điểm này tên anh là Lê Văn Một.
Được tập kết ra Bắc sau 1954, Lê Văn Một được bổ nhiệm làm Cảng trưởng cảng than Cẩm Phả. Sau đó ông nhận quyết định điều chuyển về Đoàn 759 - Bộ Quốc phòng (tiền thân của Lữ đoàn 125 Hải quân) để chuẩn bị làm nhiệm vụ đặc biệt: Mở đường đưa vũ khí từ Bắc vào Nam trên những “con tàu không số”.
Ngày 11-10-1961, tại Bến K15, Đồ Sơn, Hải Phòng (đã được xếp hạng Di tích cấp Quốc gia), con tàu gỗ Phương Đông 1 – do thuyền trưởng Lê Văn Một chỉ huy - lặng lẽ nhổ neo ra khơi, mang theo 30 tấn vũ khí đi vào miền Nam. Phó Thủ tướng Phạm Hùng ra tận Cảng căn dặn 12 thành viên tàu Phương Đông 1 : “Đây là chuyến đi đầu tiên, nên cực kỳ quan trọng, một việc hệ trọng và lâu dài, do vậy nếu gặp địch phải khôn khéo, mưu trí, trường hợp xấu phải hủy hàng, hủy tàu để giữ bí mật con đường, các đồng chí nên nhớ, người đi lo một, người ở lại chờ tin, lo mười...”.
Thuyền trưởng tàu không số đầu tiên Abel René Lê Văn Một qua đời năm 1982. Tên tuổi ông và những chiến công của ông được ghi trong Lịch sử Hải quân nhân dân Vi